Deze maand wordt het programma bekend van de veertiende The Ocean Race, die in september 2022 van start gaat. Het Financieel Dagblad heeft een artikel opgenomen over de kansen die een race geeft voor de maatschappij. Zo wordt de Nederlandse boot een zeilend laboratorium, waar onderzoek wordt gedaan naar waterweerstand, stromingen, aerodynamica en een efficiënte ploegendienst. Onderstaand is een samenvatting van een artikel van Frits Conijn in het FD.
Extreme condities
Eind oktober 2022 start in Spanje de veertiende editie van de Ocean Race. Ook tijdens de komende race vaart er weer een Nederlandse boot mee, dit keer als de Janssen de Jong, het bouwbedrijf dat het schip sponsort. ‘Nu alle boten gelijk zijn, valt met het materiaal geen voordeel te behalen’, zegt schipper Simeon Tienpont. ‘Alle schepen zijn identiek. Het komt aan op de ideale afstelling van de boot, om de keuze van de route en zeker ook om de conditie van de bemanning. Als we daar meer inzicht in hebben, kunnen we bijvoorbeeld ook in de koude gebieden van de zuidelijke oceaan veel beter presteren.’
Voor hoogleraar genetica Bert van der Horst van Erasmus MC zijn de extreme weersomstandigheden ideale omstandigheden. Hij ziet het schip als een zeilend laboratorium dat het mogelijk maakt te onderzoeken hoe extreme condities én een gebrek aan slaap de gezondheid, het concentratievermogen en de kwaliteit van de beslissingen beïnvloeden.’We weten dat werken in ploegendiensten nadelige gevolgen heeft voor de gezondheid’, zegt Van der Horst. ‘Er is dan een groter risico op diabetes type 2 en op obesitas. Tijdens de Ocean Race kunnen we veel leren, bijvoorbeeld over de inrichting van de ideale ploegendienst. Deze kwestie werd ook bij de Nationale Wetenschapsagenda aan de orde gesteld.’
Van der Horst streeft naar een situatie waarbij de diensten zo goed mogelijk worden afgestemd op het biologische ritme. Want dan zal het ziekteverzuim van werknemers in ploegendiensten afnemen. Ook verkleint de kans op psychische klachten, burn-outs of het krijgen van infecties als het biologisch ritme minder wordt verstoord. ‘Slaaptekort kost de Nederlandse samenleving jaarlijks €12,5 mrd’, zegt Van der Horst. Door vermoeidheid daalt de productiviteit en stijgen het aantal foute beslissingen, de gezondheidsproblemen en daarmee de ziektekosten.
Van west naar oost
Tijdens de komende race wil Van der Horst experimenteren met de lengte van diensten. Waar aan boord tot nu toe de Greenwich Mean Time heerste, stemt Van der Horst de diensten liever af op de werkelijke lengte van de dagen. ‘Als de boot van west naar oost of van oost naar west vaart, wordt de dag respectievelijk korter of langer’, zegt Van der Horst. ‘Daar moeten de diensten aan aangepast worden. Anders werken uiteindelijk zowel de avond- als de ochtendmensen op tijdstippen waarop ze niet op hun best zijn.’Van der Horst houdt tijdens de race nauwgezet de alertheid van de bemanning in de gaten. Daartoe laat hij ze behendigheidsspelletjes spelen op een tablet en meet hij met aangepaste horloges niet alleen hun slaappatroon, maar ook hun glucosegehalte en de hoeveelheid zout in hun zweet. ‘Hopelijk mag Bert van de organisatie die gegevens al tijdens de race met ons delen’, zegt schipper Simeon Tienpont. ‘Dan kunnen we bijvoorbeeld de diëten aanpassen of de oververmoeide bemanningsleden meer rust geven.’ Zo kan de boot sneller varen en komt een efficiënte ploegendienst dichterbij.
Maatschappelijk belang
Onderzoekscentrum Deltares ziet ook veel kansen bij een extreme race als The Ocean Race. ‘Bij deze onderzoeken gaat het in feite om de hydro- en aerodynamica’, zegt Hans Huis in ’t Veld, voorzitter van DutchSail, een van de twee stichtingen die de Nederlandse inzet tijdens de Ocean Race mogelijk maakt. ‘En die zijn van groot belang, bijvoorbeeld voor een beter zeemilieu.’ Stel dat de mammoettankers en andere transportschepen gebruik maken van de resultaten van de onderzoeken. Dan varen zij niet alleen met een optimaal gestroomlijnde romp, maar zetten ze ook op de juiste momenten en juist plekken steunzeilen bij. Zo gebruiken ze minder brandstof en komt een emissievrije scheepvaart een stap dichterbij. Dat geldt zeker als ze ook gebruik maken van de stromingen, een van de onderwerpen waar instituut Deltares zich mee bezighoudt. ‘Met onze wereldwijde voorspellingsmodellen leveren de Nederlandse deelnemer aan de Ocean Race gedetailleerde gegevens over de verschillende stromingen op zee, zegt waterbouwkundig ingenieur Tony Minns. ‘Die zijn niet alleen handig voor een zeilwedstrijd maar ook voor de gewone scheepvaart en voor voorspellingen over de waterkwaliteit.’
‘Ze lijken wel dronken’
Deze gegevens leveren een aanzienlijke besparing op in de vaartijden, zoals negende etappe van de editie van de Ocean Race van 2017-2018 bewijst. De deelnemers moeten van Newport in de Verenigde Staten naar Cardiff in Wales. Waar de meeste schepen een rechte koers varen, zwalkt de Akzo Nobel over de Atlantische Oceaan. ‘Ze lijken wel dronken’, klinkt het op de radio. Maar dat is niet het geval, weet Minns. ‘De schipper en de navigator zochten naar de vele neren of wervelingen in het water. Die hadden wij vooraf in kaart gebracht omdat ze het mogelijk maken tegenstromen te mijden en meer te profiteren van meestromen.’ Uiteindelijk vaart de Akzo Nobel gemiddeld per uur ongeveer 1,8 kilometer sneller dan de andere deelnemers. En dat telt op tijdens een tocht van twee weken. De Akzo Nobel wint de etappe en vestigt ondertussen een nieuw record: in 24 uur legt het schip een afstand af van meer dan duizend kilometer, ongeveer honderd kilometer meer dan het vorige record. Waar de modellen van Deltares op de Atlantische Oceaan goed werkten, voldeden ze bij Kaap Hoorn minder. Daar ontmoet een koude stroming van Antarctica een warme stroming uit de tropen. Met een complexe situatie tot gevolg: het water beweegt zich niet alleen horizontaal, maar ook verticaal.
Nationale potentie
De komende editie gaat in het najaar van 2022 van start. De initiatiefnemers achter de Nederlandse deelname zetten in op een campagne waarbij de Ocean Race dient als een nationaal laboratorium voor de Nederlandse maritieme sector. Dus hebben zowel de partners als de bemanningsleden de Nederlandse nationaliteit. Dit is mogelijk door de opleidingskansen die door verschillende partijen in Nederland zijn opgestart. DutchSail haakt ook aan bij de onderzoeksaanvragen op de Noordzee tijdens de traininguren vooraf aan de race. Voor meer informatie over het initiatief, klik door naar de site van DutchSail.
Lees het volledige artikel bij het FD
