Op 18 maart tijdens de ‘Start of the Year Summit’ in Maarssen, gaf Hans van der Loo een inspiratie presentatie. De zon scheen en iedereen was blij elkaar weer fysiek te spreken. Hans van der Loo trok de zaal mee naar onze huidige energievraag en de manier waarop we naar onze systemen en maatschappij moeten kijken. Dit was de perfecte setting om de vragen van de break-out sessies aan te gaan. Thecla stelde Hans een aantal vragen waarna hij zijn visie verder kon bepalen.
- We houden vandaag de ‘Start of the Year- summit. Jij ziet 2022 ook als start van een nieuw tijdperk. Hoezo?
We bevinden ons nu in het antropogene tijdperk. De periode waarin het aardse klimaat en de atmosfeer gevolgen ondervinden van menselijke activiteit. Wij denken dat wat wij doen normaal is, maar dat is het echt niet. We zitten op een helling traject en beheren onze omgeving zonder kennisleer. Laten we focussen op ons energiegebruik en dan met name olie. De natuur is 15 miljoen jaar bezig geweest om door middel van fotosynthese en water olie te maken. Sinds de jaren ‘70 is de vraag naar deze energiebron zodanig exponentieel gegroeid dat binnen we binnen een eeuw ⅔ hebben gebruikt. Van de 600 gigaton berekende hoeveelheid olie is sinds de start van de industrialisatie reeds 400 gigaton gebruikt. We moeten dus anders gaan doen want we ‘doen’ nu aan reality blindness. We beprijzen de dingen verkeerd. Olie wordt bepaald door kosten en waarden maar de prijs van het weghalen wordt niet berekend. Ten slotte: hoe bepaal je de waarde van iets dat als 15 miljoen jaar in de maak is.
- Alle partijen binnen TSWM zijn bezig met verduurzaming. Wat is de grootste misvatting over verduurzaming?
Verduurzamen wordt heel vaak verkeerd geïnterpreteerd. Uiteindelijk gaat verduurzamening over a) verminderen, b) hergebruiken en c) recyclen. Wij moeten een maatschappelijke transformatie doorgaan waarbij het welzijn van de mensen zoveel mogelijk hetzelfde blijft, maar dan met veel minder energie verbruik. Een goed voorbeeld is onze huizen energieneutraal maken. Dat kan, is nu al toepasbaar en zou eerder regel dan uitzondering moeten zijn. De enige symbiose die een beetje werkt op het gebied van hergebruik van energie is door zonnecellen energie opwekken om vervolgens te gebruiken voor airconditioning; cooling van een ruimte. Wanneer je nu iets bouwt of produceert zou de impact op onze grondstoffen nul moeten zijn. Dan kan je pas spreken over duurzaamheid of zoals de Zuid-Afrikanen het noemen: voortduurzaamheid. Doe beter, doe minder of voor veel processen op dit moment geldt: doe het niet meer.
- Waarom is het een verkeerde aanname dat groene energie van dezelfde kwaliteit is als fossiel?
Daar zijn twee verschillende verklaringen voor. De opbrengst van zonne energie is vele malen lager dan van het verbranden van olie. Olie is nu eenmaal een erg efficiënt product. We moeten op dit moment veel meer moeite doen om energie op te wekken uit bijvoorbeeld water en waterstroom dan de prehistorische zonne energie: olie. Daarnaast gebruikt en verbruikt de mensheid al enige jaren allerlei grondstoffen op de wereld dus daar waar het vroeg ‘laag hangend fruit was’, heb je nu een hele lange ladder nodig om het ‘fruit’ te plukken. Je moet steeds meer moeite doen om grondstoffen te vinden. Een erts lag eerst bij wijze van spreken voor het oprapen en deze ligt tegenwoordig steeds verder in de mijn. Eerder werd gesproken over kennis, kunde en kassa. Ik stel voor om daar ‘kijken!’ voor te zetten. Eerst goed analyseren wat de mogelijkheden zijn en dan pas acteren.
- We verbinden onze maatschappij, ook internationaal via de SDG’s. We zullen deze later op de middag ook gebruiken tijdens de break-out sessies. Hoe zouden we deze doelstellingen volgens jou moeten inzetten?
De sustainable development goals worden gebruikt om binnen onze internationale samenleving het welzijn van ieder mens te verbeteren. Ze zijn opgesteld door de United Nations, worden weergegeven in een platte taartpunt en alhoewel ik ze vaak gebruik, kloppen ze niet. De onderwerpen gaan namelijk veel te veel over hetgeen ‘boven water’ gebeurd. De SDG’s raken nauwelijks hetgeen onder de waterlijn. Je kan onze aarde zien als de Titanic. Bovenwater gaat het goed maar onder water staat er een enorme ramp op ons te wachten. Er zijn 4 SDG’s die onze biosfeer verbeteren: SDG 6 (clean water & sanitation) en SDG 13 (climate action), SDG 14 (leven onderwater), SDG 15 (life on land). Alle andere 13 gaan over verbetering van de (veelal economische) maatschappij. Een verschuiving in deze manier van leven is belangrijk voor ons bestaan. Iedereen weet dat ‘J’-schema’s niet oneindig zijn. Op heel veel vlakken zitten we in de ultieme versnelling wat betreft de voorraad van grondstoffen.
- Wat is je tip voor ons als sector om echt impact te maken?
Het is belangrijk om systemisch te denken. En dan bedoel ik kritisch, logisch en holistisch denkwerk. Daarnaast zijn twee zaken belangrijk. Educate your regulator. En dan bedoel ik geen lobby werk maar vooral kennis delen en bijbrengen. Laat alle stakeholders de techniek begrijpen die je gebruikt. Dan wordt het met aanbiedingen makkelijker om zinnige eisen en randvoorwaarden te stellen. Je moet eerst zaaien voordat je kunt oogsten. En het tweede is onderwijs. Wanneer je ziet dat de mensen die nu op school zitten, over 20 jaar ons land moeten leiden, deel jouw kennis met hen. Bekijk samen de scenario’s voor over 5 en 10 jaar, en probeer onze maatschappij te heruitvinden. Het belangrijkste antwoord op dit moment is: ‘Hoe bereiken we op een beschaafde en veilige wijze de 21e eeuw?’ Human capital is hiervan de basis en onze werkkracht voor de toekomst.
