Klimaatverandering staat internationaal hoog op de prioriteitenlijst. Nederland heeft zich kunnen manifesteren in deze kwestie doordat de lancering van de Global Commission on Climate Adaptation deze maand plaats vond in Den Haag. Deze commissie verschilt van andere wereldwijde klimaatinitiatieven die zich vooral richten op mitigatie. Bij de VN-klimaattop in september 2019 gaat deze klimaatcommissie een actieagenda presenteren. Hierin beschrijft de commissie de urgentie van adaptatie op basis van gegevens van wetenschappelijke en economische instituten. De agenda bevat ook concrete acties, zoals maatregelen die versneld moeten worden genomen. Topsector Water & Maritiem heeft eerder deze klimaat-pager gemaakt om acties te bundelen.
De ambitie voor Nederland, beschreven in dit document moet zijn om samenlevingen wereldwijd te helpen zich tijdig aan te passen aan de nieuwe omstandigheden. Hierbij is oog nodig voor het beperken van risico’s evenals voor het versterken van de verdienkracht en welvaart van deze samenlevingen in de nieuwe situatie. Dit vereist maatwerk! Oplossingen moeten passen in het lokale ecosysteem, maar ook gedragen worden door de lokale governance-structuur en economie. Alleen zo kan een duurzame nieuwe situatie ontstaan.
Ocean Summit in schrift
Veel aandacht voor het klimaat en de energietransitie was ook op de Europese Watertechnologie week eind september in Leeuwarden en bij de Innovatie Expo 2018 op 4 oktober op de RDM Campus in Rotterdam. De waterpleinen binnen en buiten op de kademuur van de campus, werden druk bezocht, o.a. door Minister Cora van Nieuwenhuizen (I&W) en Staatssecretaris Mona Keijzer (EZK). We hebben een goed visitekaartje afgegeven, vele start-ups, MKB-ers, grotere organisaties en kennisinstellingen uit onze sector toonden wat ze inspireert en waarmee ze bezig zijn. De lancering van het one-off magazine ‘Ocean Summit – Future of the Ocean’, mocht ik starten door het blad te overhandigen aan de dames van de Start-up: The Great Bubble Barrier. De estafette ter lancering liet zien dat een diverse groep mensen zeer begaan is met onze zeeën en oceanen.
Renderend Europees pad
De bijeenkomst: ‘De Vaart naar Brussel’, op 11 oktober werd goed bezocht. De discussies droegen bij aan een duidelijk pad naar subsidies en mogelijkheden binnen de EU. De hoofdvraag was: ‘Hoe generen we meer rendement uit de Europese onderzoeksagenda voor water en klimaatadaptatie’. Dit terwijl de komende jaren nog volop mogelijkheden zijn om gebruik te maken van het lopende Horizon 2020-programma, LIFE en Interreg, wordt ondertussen gewerkt aan het nieuwe Meerjarig Financieel Kader (MFK) en nieuwe kennis- en innovatieprogramma’s, waaronder Horizon Europe. Onze waterkennis reikt tot ver buiten onze landsgrenzen maar of we deze kennis ook effectief en vraaggestuurd inzetten, stond ter discussie. Grote maatschappelijke uitdaging die oplossingen bieden aan Europa kunnen enkel multidisciplinaire worden gevonden. De Nederlandse watersector weet dat ze een sleutel in handen heeft, maar kansen worden niet genoeg gegrepen.
Marien onderzoek in geding
Nederlands mariene onderzoek staat internationaal hoog aangeschreven. Het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee NIOZ, het grootste instituut van NWO, verricht als nationaal oceanografisch instituut al meer dan 140 jaar fundamenteel, zeegaand onderzoek naar wetenschappelijk en maatschappelijk belangrijke vraagstukken aangaande het functioneren van oceanen en zeeën. De onderzoeksvaartuigen zijn inmiddels aan vervanging toe. Vooral de grootste schepen, de RV Pelagia (voor oceaan onderzoek) en de Navicula (voor Waddenonderzoek), zijn over hun economische en technische levensduur heen. De vlootvervanging wordt voorbereid als praktijk proeftuin voor meer duurzame scheepvaart. De schepen zouden leidend kunnen zijn in de ontwikkeling van zero emission shipping, digitale infrastructuur, handsfree varen, ecologische bouwmaterialen en veel meer. Het is verheugend dat veel bedrijven en instellingen uit de maritieme en mariene wereld dit initiatief steunen.
Strategische planning Noordzee
Zoals ik in mijn vorige blog vermelde, heeft de Minister van Infrastructuur & Waterstaat de Tweede Kamer beloofd vóór het einde van dit jaar een strategische planning Noordzee te sturen. Het Nederlandse deel van de Noordzee is weliswaar anderhalf keer zo groot als ons landoppervlak, maar is wel klein voor alle gewenste ontwikkelingen welke samenhangen met de klimaat-, energie en voedsel transitie: windparken, energie-eilanden, visserij en aquacultures, bereikbaarheid van havens en scheepvaartroutes, natuur, bescherming tegen overstromingen bij zeespiegelrijzing en de druk op de kustwateren in de Randstad. Dit betekent dat multifunctioneel ruimtegebruik en keuzes onvermijdelijk zijn. De Strategische Agenda Noordzee 2030 gaat de samenhang, kaders en keuzes aangeven.
Platform Nova Delta
Daarmee staat het initiatief Nova Delta weer bij velen op de agenda. Niet als concreet uitvoeringsproject, maar als platform voor de vele nieuwe en oude initiatieven met betrekking tot de Noordzee. Een dergelijk platform hebben we nodig voor kennisdeling en gecoördineerde innovatieprogramma’s onder meer voor een goede balans tussen energie- natuur – voedsel en een gezonde zee, welke duurzaam gebruikt en beheerd wordt. Daarbij worden twee tijdspanne gehanteerd, namelijk 2030 en als verre stip op de horizon 2050, voor meer futuristische ideeën en plannen. Zo moet Nova Delta bijdragen aan een innovatieve, concurrerende Blauwe Economie.
Van Kennis naar Kunde naar Kassa
De implementatie van de Kennis en Innovatie agenda zie ik in veel verschillende projecten terugkomen. Het is fijn te zien dat we gezamenlijk een werkbaar en zeer toegankelijk document hebben gemaakt. Ik verheug me op een te plannen bijeenkomst waarin we al het werk van afgelopen jaren kunnen presenteren. Welke innovaties hebben we met de KIA’s en de budgetten vanuit het Topsectorenbeleid kunnen realiseren? Begin volgend jaar willen we die gezamenlijk in een open bijeenkomst bestuderen en de nieuw gekozen thema lijnen verder uit te werken.
Veel leesplezier,
Hans Huis in ’t Veld