Dit is het verslag van de vergadering van het Topteam van Topsector Water & Maritiem 30 oktober 2019. Tijdens dit overleg is afgesproken dat alle verslagen vanaf nu op de website gepubliceerd zullen worden.
Aanwezigen:
Annemieke Nijhof (voorzitter), René Berkvens, Bas Buchner (TKI Maritiem), Willem Buijs, Joke Cuperus (TKI Watertechnologie), Jan-Hendrik Dronkers, Frank Goossensen (Internationaal), Titus Livius, Hendrik Postma (TKI Deltatechnologie), Ronald Schinagl, Karin Sluis, Marcelien Bos-de Koning, Irene Mouthaan, Rob Cornelissen (verslag)
In de vergadering afgesproken acties zijn onderstreept.
1. Mededelingen
Vanaf nu neemt Ronald Schinagl deel aan het Topteam, in plaats van Pim van der Knaap. Ronald is directeur Van Oord Nederland, vicevoorzitter van de Vereniging van Waterbouwers, en lid van de raad van advies van EcoShape.
Mark van Koningsveld draagt binnenkort de functie als secretaris voor het Topteam vanuit het bedrijfsleven over aan een nog te benoemen persoon. Mark blijft wel betrokken bij TSWM, in de eerste plaats als connectie met NWO.
Hendrik Postma stopt met zijn functies voor TSWM. Zijn werk voor TKI Deltatechnologie wordt voorgezet door Anneke Hibma (Van Oord) en voor Taskforce Deltatechnologie door Marjolein van Wijngaarden (Boskalis).
Annemieke organiseert op 6 november, en marge van de Amsterdam International Water Week, in samenwerking met Focco Vijselaar en Henk Ovink een ronde tafel met de watertechnologiesector. Joke Cuperus en Willem Buijs nemen hier ook aan deel. Onderwerp van gesprek is vooral: hoe te zorgen dat deze sector meer organiserend vermogen en slagkracht krijgt door middel van opschaling.
Irene Mouthaan heeft een gesprek met directeur Paleis Soestdijk gehad. Paleis Soestdijk wordt innovatielab, conferentieoord en proeftuin voor het brede publiek en laat zien waar Nederland op terrein van innovatie goed in is. De gekozen terreinen zijn water, gezondheid, voeding en energie. In het najaar van 2020 worden diverse experttafels georganiseerd, die de plannen verder moeten voeden.
2. Gesprek in Topteam over positionpaper met ambitie en rol Topteam vanaf 2020
Door middel van het Position Paper legt Annemieke het Topteam twee uitdagingen voor:
Meer focus aanbrengen in wat het Topteam doet zodat het op relevante onderwerpen koersbepalender kan zijn.
Helder zijn over de ambities. Zorgen dat er geld en middelen worden georganiseerd voor wat we willen bereiken, of accepteren dat we met onderwerpen moeten stoppen.
Met de TKI’s wordt gekeken welke specifieke, concrete uitdagingen er bestaan binnen de sector, en hoe het Topteam kan helpen deze aan te pakken. Zie voor de uitwerking hiervan agendapunt 5.
Ondertekening KIC fotocredit: Top Floor pics
3. Missiegedreven Innovatie- en Topsectorenbeleid
Op 11 november wordt het KIC ondertekend , waar een bedrag van 4,9 miljard mee is gemoeid. Annemieke doet een oproep aan alle TKI’s: zorg dat TSWM aanwezig is bij alle relevante stuurgroepen, zodat we er zeker van zijn niets te missen. Marcelien publiceert voortaan de verslagen van deze stuurgroepen en vergaderingen als het boegbeeldenoverleg op de website (zolang ze openbaar zijn).
4. Samenstelling Topteam
Tijdens deze vergadering worden geen besluiten gemaakt over de bezetting van het Topteam.
5. Stand van zaken kernteams
De voorzitters van de kernteams geven in aanvulling op hun bijdragen aan het Position Paper aan waar zij hun focus specifiek op richten.
Deltatechnologie
Het Kernteam Deltatechnologie werkt in hoofdzaak met proeftuinen om nieuwe concepten te ontwikkelen, naast het uitwerken van kennisvragen vanuit IenW voor toekomstig beleid.
Wat echter nog beter zou kunnen, is dat de vraag (vanuit de overheid) beter wordt verbonden met de kennis en expertise die de sector te bieden heeft. Omdat deze vaak is verborgen in de haarvaten van de sector, gebeurt dit vaak niet. Een oplossing kan liggen in het oprichten van taskforces vanuit het bedrijfsleven (in navolging van Taskforce Deltatechnologie) die zich richten op specifieke overheidsprogramma’s zoals Integraal Riviermanagement, het Hoogwaterbeschermingsprogramma en Programma Aanpak Grote Wateren. Het TKI Deltatechnologie pakt dit op.
Watertechnologie
Deze sector worstelt met het dilemma dat ze enerzijds hun publieke taak (schoon en veilig water in Nederland) voorop willen stellen, en anderzijds zich willen richten op de export, waar de vraag meestal heel anders is dan bij Nederlandse (semi-) overheden.
Het gevoel bestaat dat er veel bedrijven zijn die enorm kunnen doorgroeien (‘factor 10’) als het ze lukt zich succesvol op de export te richten. Om hen hierbij te ondersteunen moet de sector wel geherstructureerd worden.
Op 6 november wordt dit onderwerp besproken tijdens het eerder genoemde ronde tafeloverleg.
Maritieme technologie
Dit Kernteam blijft zich inzetten langs de lijnen van Emissieloos varen, Autonoom varen, Blue Growth, en Veiligheid (safety én security) op zee.
Op dit moment is een belangrijke focus op Defensie. Dit departement is bezig met de vernieuwing van de vloot en de Nederlandse maritieme sector kan een belangrijke bijdrage leveren, vooral op het gebied van verduurzaming. Er wordt nog gezocht naar beter contact met dit departement waarbij het vooral belangrijk is te investeren in relaties op de lange termijn. Jan Hendrik biedt aan om hiermee te helpen. Mogelijk dat een volgende stap is het oprichten van een taskforce naar voorbeeld van Taskforce Deltatechnologie.
Een andere markt met veel potentie is het verduurzamen van de Nederlandse binnenvaart. Omdat deze sector met veel kleine ondernemers moeite heeft om duurzame investeringen op de lange termijn te doen (dwz emissieloos en autonoom varen) dreigen ze de aansluiting te missen met het zich snel ontwikkelende wegtransport. Als het lukt om de binnenvaart goed te integreren in een toekomstig Nederlands multimodaal transportsysteem levert dat grote exportkansen op. De weg hiernaar toe is echter nog niet gevonden.
Bijzondere aandacht verdient veiligheid (safety). Dit valt immers niet onder de maatschappelijke uitdagingen van het topsectorenbeleid, maar er vindt zoveel belangrijke innovatie op dit vlak plaats in Nederland dat we er zorg voor moeten dragen dat dit de aandacht krijgt die het verdient.
Internationaal
Kernteam Internationaal heeft vooral de uitdaging om zijn aandacht te verdelen over de zeer diverse topsector die TSWM is, en de zeer diverse markten waar de sector naar exporteert. Lastig is dat de capaciteit beperkt is.
Wat in dit speelveld goed kan werken zijn kleinschalige, tailormade missies gericht op bijvoorbeeld de Finse havenmarkt. Aangezien dergelijke missies al worden georganiseerd door de koepelorganisaties van de branches, moet worden uitgezocht wat het Kernteam hieraan kan toevoegen met de beperkte middelen die het kan inzetten. Annemieke en Frank pakken dit op.
Daarnaast moet het overheidsinstrumentarium voor export goed worden benut voor dit soort missies.
Human Capital Agenda.
VRdesigning tool laat toekomst in het echt zien
N.b. vanuit het Kernteam Human Capital Agenda kon niemand aanwezig zijn bij het overleg: een notitie met het standpunt van HCA was meegestuurd met (de nazending van) de stukken.
Voor dit kernteam is de belangrijkste uitdaging hoe de gehele opleidingsstructuur van Nederland aan te laten sluiten op de grote toekomstige vraag aan gekwalificeerd personeel.
Wat het Kernteam Human Capital Agenda al aangaf in de meegestuurde notitie: als TSWM op dit vlak echt ambitie wilt tonen, zijn er meer middelen nodig. Anders wordt het of op de huidige, beperkte, voet doorgaan, of kijken waar deze middelen beter besteed kunnen worden.
De overige middelen van TSWM zijn echter ook beperkt, en worden al ten volle benut. Op dit moment kiest het Topteam er daarom voor om voorlopig te stoppen met een specifieke HCA voor TSWM. Wel is het belangrijk dat een vertegenwoordiger uit deze hoek aangesloten blijft bij het Topteam. Immers de voortgang binnen deze sector moet worden gemonitord en de brede HCA Roadmap blijft ondersteund.
6. Communicatie
Een update van de website is gelanceerd. De Wereld Water Challenge (voorheen Wereld Water College) vindt plaats op 1 november in Madurodam. Er worden 650 deelnemers verwacht. Op 10 december wordt een kennisconferentie georganiseerd, voor de achterban van TSWM. Deze is er vooral op gericht om duidelijk te maken wat er is veranderd in het vernieuwde topsectorenbeleid en hoe de sector hier nuttig gebruik van kan maken.
7. Verslag Topteam 26 juni 2019
Het verslag wordt goedgekeurd.
8. Presentatie door Robert de Boer van Witteveen en Bos
Robert de Boer toont de VR-designtool voor dijken, waarmee verschillende soorten dijkversterkingen snel kunnen worden weergegeven in een virtual reality-landschap. De tool is vooral bedoeld om draagvlak te creëren bij omwonenden.
9. Rondvraag en sluiting
Annemieke laat weten dat ze graag de kernteamsecretarissen deel wilt laten nemen aan haar werkteam, om meer inhoudelijke aansluiting te krijgen. De kernteamvoorzitters laten Annemieke weten wie vanuit het TKI deze rol op kan pakken. Actie: kernteamvoorzitters.
Annemieke sluit de vergadering om 13:00.
